Akciğer Kanserinde Radyoterapi

• Radyoterapi (ışın tedavisi) kanser hastalığının iyonize radyasyon kullanılarak tedavi edilmesidir. Radyoterapinin amacı normal dokuya mümkün olduğunca az zarar vererek kanserli hücreleri öldürmek ve ya bölünüp çoğalmalarını engellemektir. Radyoterapi cerrahi yöntemlere benzer şekilde local bir tedavi yöntemidir; etkisini de, yan etkisini de uygulandığı yerde göstermektedir.

Tedavi Planlaması

• Radyasyon Onkoloğu Doktorunuz ile ilk görüşmede size tedaviyi ve olası yan etkileri anlatacak ve sonrasında tedaviyi onayladığınıza dair bir onam formunun imzalanmanızı isteyecektir. Onayınız alındıktan sonra planlama aşamasına geçilecektir.

• “Planlama” denilen aşamada, doktorlar, hastalıklı dokuların en fazla, normal dokuların ise en az radyasyona maruz kalması için gerekli çizimleri yaparak tedaviyi yönlendirmektedir. Tedavi planını bilgisayarlı tomografi ile yapmak tümörlü ve/veya tümörün yayılımı için en riskli bölgelerin belirlenmesinin yanısıra korunması gereken normal dokuların da tespitine izin verir. Bu işlem için öncelikle Medical Park Bahçelievler Hastanesi Radyoterapi Bölümünde bilgisayarlı tomografi eşliğinde tedavi edilecek bölgenizin görüntüsü alınacaktır.

Planlama Tomografisinden Önce

• Tomografi çekimi ve daha sonraki tedavi seansları sırasında sizden üst tarafınızdaki kıyafetlerin tamamen çıkartılması istenecektir. Bu nedenle soyunma kabininden tedavi salonuna geçerken giymeniz gereken bir önlük verilecek ve bu önlüğü tedavi seansları boyunca beraberinizde getirmeniz istenecektir.

• Öncelikle radyoterapi seansları sırasında cihazın içinde almak zorunda olduğunuz pozisyonunuz belirlenir, daha sonra bu pozisyonda bilgisayarlı tomografi çekilir.

• Radyoterapi seanslarında tanımlanan dozun en hassas şekilde verilip ışınların vücutta doğru yere ulaşması, tedavi boyunca hasta pozisyonunun bozulmayıp her tedavide aynı pozisyonun sağlanması ve hastanın konforunun en iyi şekilde sağlanması için tedavi sırasında sabitleyici sistemler kullanılacaktır. Sizin tedavinizde kullanılacak olan sistem, tedavi sırasında gövdenin üst kısmının sabitlenmesini sağlar. Bir baş yastağı, el tutacağı ve kol sabitleyici kısımlarından oluşmaktadır.

Planlama Tomografisi Esnasında

• Sabitleme sistemi ile size uygun pozisyon verildikten sonra tomografiniz çekilecektir. Çekim sırasında tomografi masası yavaşça cihazın içinden geçer, siz hiçbir şey hissetmezsiniz. Odada yalnız olacaksınız, ama her zaman Radyoterapi Teknikeriniz cam pencerenin gerisinden sizi izleyecektir. Çekim esnasında sabit durmanız ve normal nefes almanız gerekmektedir. Eğer acil bir şeye ihtiyacınız olursa, lütfen elinizi kaldırıp Radyoterapi Teknikerinizden yardım isteyin.

Planlama Tomografisinden Sonra

• Bir radyoterapi seansından diğerine hedef hacmin aynı şartlarda ışınlanmasını sağlayabilmek amacıyla cildinize işaretlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu amaçla kolay çıkmayan mürekkepli kalemler kullanılır veya çok daha uzun süre kalan “tatuaj” dediğimiz uygulama yapılabilir. Bu sebeple tomografi çekimi sonrasında sabit yatmaya devam etmeniz ve Radyoterapi Teknikerinizin işaretlemeler yapmasına zaman tanımanız gerekmektedir. Bu işaretlere tedaviniz bitene kadar ihtiyaç duyulması gerekmektedir. Yıkanırken bu işaretlerin çıkmamasına özen göstermek gerekir. Silinme olursa Radyoterapi Teknikerinize mutlaka haber vermeniz gerekir. Lütfen silinmiş işaretleri kendiniz tamamlamaya çalışmayın.

Tedavi

• Tedaviniz için gerekli radyasyon miktarı küçük günlük dozlara (fraksiyon) bölünürek normal dokuların ve hücrelerin korunması sağlanmaktadır.
• Doktorunuz, tomografi kesitleri ile hedef hacim ve normal doku belirlemeleri yaptıktan sonra Dozimetrist ve Medikal Fizik Mühendisi ile görüşerek ne kadar doz verileceğini, bu dozun nasıl verileceğini ve kaç seans süreceğini belirler. Bu planlama safhası genelde 2-5 gün sürer.
• Toplam tedavi süresi genel olarak 2-6 haftadır. Aksi söylenmezse, tedavi her gün Pazartesi’den Cuma’ya kadar olacaktır. Her seansta tedavi odasında 15 – 30 dakika kalınmakla birlikte, radyasyon dozunun verilmesi 1 – 5 dakikalık bir sürede gerçekleşmektedir.
• Radyoterapi seansları sırasında ağrı, acı hissetmezsiniz.
• Cihazdan çıktıktan sonra radyasyon yaymazsınız, başkaları ile temas etmenizde bir sakınca yoktur.
• Tedaviye aç gelmenize gerek yoktur. Radyoterapi sırasında daha önce kullandığınız ilaçları almaya devam ediniz.
• İlk randevunuza geldiğiniz de, lütfen danışmaya başvurun. Danışmadaki görevliler sizi tedavi odasına yönlendireceklerdir.

Tedavi Esnasında

• Tedavi sırasında hareketsiz durmanız, normal nefes almanız gerekmektedir. Radyoterapi Teknikerleriniz tedavi masasının üzerine bilgisayarlı planlama tomografisindeki pozisyonunuzu almanıza yardımcı olacak, tedavi makinesi içerisinde masa yavaşça hareket ettirilecektir ancak makine size dokunmayacaktır.
• Radyoterapi teknisyeni, ışın verilmeden önce odadan ayrılacaktır. Ancak bir monitör yoluyla dışardan izleneceksiniz.Tedavi sırasında yalnız olsanız da, konuştuğunuzda sesiniz hoparlörden duyulabilir ve teknisyen sizinle iletişim kurabilir.
• Radyoterapi cihazları oldukça büyüktür ve tedavi alanı etrafında değişik açılarda dönerken gürültü çıkarabilirler. Başlangıçta cihazların büyüklüğü ve gürültüsü ürkütücü gelebilir. Cihazların ilgili teknisyenlerce çalıştırıldığı ve düzgün çalışmalarının sürekli olarak kontrol edildiği unutulmamalıdır. Tedavi odası ya da cihazlarla ilgili olarak sormak istediğiniz soruları teknisyen ya da doktorunuza sorabilirsiniz.

Tedavinin Değerlendirilmesi

• Tedavi süresince düzenli şekilde Hemşire veya Radyasyon Onkoloğu Doktorunuz tarafından yan etki takibiniz yapılır. Tedaviye bağlı olarak muhtemel yan etkileri tespit edip, gerektiğinde pratik tavsiye ve ilaçlarla bu istenmeyen etkilerin azaltılmasına veya engellenmesine çalışılmaktadır. Siz de her zaman durumunuz hakkındaki soru ve endişelerinizi doktorunuza veya takibinizi yapan hemşirelere iletebilirsiniz.

Işın Tedavisinde Görülen Yan Etkiler

• Yan etkiler genellikle ilk günlerde değil, ilerleyen günlerde, doz arttıkça başlar. Her zaman meydana gelmeyeceği gibi kişilere göre de değişiklik gösterebilir. Ayrıca sadece radyoterapinin uygulandığı bölgede görülür. Yan etkiler Radyasyon Onkoloğu Doktorunuz ile ilk buluşmada size aktarılacaktır. Tedavi boyunca doktor ve hemşireler sizlere yardımcı olacaklardır, soru ve sorunlarınızı onlarla konuşmaktan çekinmeyiniz.

Yorgunluk

• Çoğu hasta tedavi başladıktan sonra bir kaç hafta içinde yorgunluk hisseder. Radyoterapi sırasında, vücut kendini yenilemek için büyük enerji harcar. Hastalığınızın yarattığı stres, tedavi süresince gidiş gelişleriniz ve radyasyonun etkileri ile birleşince güçsüzlük ve yorgunluk hissi oluşur. Bu durum tedavinin tamamlanması sonrasında giderek azalır.
• Tedaviniz süresince yorucu aktivitelerden kaçınmanız, yorgunluk hissedince aktiviteleri kısıtlamanız daha uygundur.

İştah Azalması ve Yutkunmada Zorlanma

• Yemek borusu da hastaların çoğunda tedavi alanı içinde kaldığından yemek yeme problemi ortaya çıkabilir. Ancak tedaviye olan direncinizin azalmaması ve normal dokuların kendisini yenilemesine yardımcı olmak için kilo kaybetmemelisiniz. Yeme problemleriniz başladığında doktorunuz yada hemşireniz öneride bulunacaktır.

Cilt Reaksiyonu

• Akciğer kanseri radyoterapisinde genel olarak çok ciddi bir cilt reaksiyonu gelişmemektedir. Tedavi alanındaki cilt dokusunun daha kırmızımsı, koyu renkte, hassas ya da güneşte yanmış gibi olduğunu farkedebilirsiniz. Bu tip rahatsızlıklar ya da kaşınma şeklindeki yakınmaların tedavisi için Doktorunuz yada Hemşireniz öneride bulunacaktır.

Diğer yan etkiler

• Kuru öksürük ve nefes darlığı gibi şikayetlerle karşılaşabilirsiniz. Tedaviniz bittikten sonra yavaş yavaş şikayetleriniz azalacaktır.

Genel Öneriler

• Ilık su ve sabun ile temizlik yapın, tedavi edilecek bölgede duş jeli, banyo yağları veya banyo köpüğü kullanmayın, ovalamaktan, keselemekten ve kaşımaktan kaçının. Epilasyon kremi, ağda, talk pudrası, vs. tedavi edilen bölgede kullanmayın. Vücudunuzun tedavi alanı dışındaki bölgelerinde bunları kullanmanızda sakınca yoktur.

• Tedaviniz süresince ve tedavi bitiminden sonra en az 1 yıl süre ile bu bölgedeki cildinizi güneşe maruziyetten koruyun. Güneşe çıkmanız gerekli ise sıkmayan hafif giysiler ile bölgeyi koruyun. Güneşten koruyucu kremler için doktor veya hemşirenizin önerilerini alın.
• Tedavi süresince yan etkiler bitinceye kadar asla yüzme havuzlarına, denize, saunaya veya hamama gitmeyin.

Tedavi Sonrasında

• Tedaviniz bittikten sonra radyoterapinin yan etkileri 7 – 10 gün arası zirveye ulaşabilir. Bu süre içerisinde oluşan yan etkilerin şiddeti artabilir, hatta tedavi sırasında hiçbir yan etki görülmese bile tedavi bittikten sonra ortaya çıkabilir. Bu yan etkilerin çoğunluğu tedavi sonrasındaki birkaç aylık süreçte iyileşecektir.
• Tedavinin son günü 1 ay sonrasına kontrol muayenesi için randevu almaya unutmayın. Yan etkilerin şiddetli görülmesi durumunda 1 hafta içerisinde tekrar doktorumuza başvurmaktan çekinmeyiniz.

Akciğer Kanseri ile Başa Çıkmak

• Akciğer kanseri tanısı özel kaygılar getirebilir. Bu süreçte psikolojik bir destek almanız süreçte oluşabilecek duygulanım durumu ile başa çıkmada yardımcı olacaktır.
• Tedaviye ait aklınızdaki soru işaretleri hakkında hem sağlık ekibi hem de aileniz ile konuşmak size yardımcı olacaktır. Kanser ve kanserden oluşan tüm sağlık ile ilgili sorularınız için, istediğiniz zaman hastanemize başvurabilirsiniz, ekibimiz size yardımcı olacaktır.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]