Dudak Kanseri nedir? Dudak Kanseri, Dudak derisinde kanserli hücrelerin oluşmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Üst veya alt dudakta oluşabilir.
Dudak Kanseri Nedir?
Dudak derisinde kanserli hücrelerin oluşmasıyla dudak kanseri meydana gelir. Üst veya alt dudakta oluşabilir ancak genel olarak alt dudakta gözlemlenir. Dudak kanseri oral kanserlerin yani ağız kanserlerinin bir alt türü olarak kabul görmektedir. Genel anlamda görülen hücre tipi skuamöz hücreli karsinomlar olarak karşımıza çıkar. Bu yapı ile kanserin, cildin orta ve dış tabakasında bulunan skuamöz olarak isimlendirilen yassı ve ince hücrelerde ortaya çıktığı düşünülür.
Dudak kanserine yakalanmadaki risk faktörleri güneş ışığına aşırı maruz kalmak ve tütün tüketmektir. Bu riskleri ortadan kaldırmak bireyin elindedir. Tedavi planlamasında genel olarak cerrahi operasyonla kanserin çıkarılması işlemi gerçekleştirilir. Kanserin küçük boyutlu oluşu görünüşte de küçük bir etki bırakacak şekilde cerrahi operasyonun uygulanmasına iter. Kanser boyutunun büyük olmasında ise kapsamlı bir ameliyat ya da farklı tedavi planlamaları yapılabilmektedir.
Dudak Kanserinin Türleri
Dudak kanseri türleri arasında genellikle dudak yüzeyini saran ve epitel olarak isimlendirilen örtücü katmandan kaynaklı skuamoz hücreli kanserlerle karşılaşılmaktadır. Epidermoid olarak da isimlendirilen bu türe ağız, gırtlak, boğaz gibi bölgelerde kanserler arasında sıkça karşılaşılmaktadır. Bunun dışında dudak içerisindeki yüzeyi örten ve mikroskobik bezlerden kaynaklanan adenoid kistik kanser ile mukoepidermoid kanser, cilde renk veren melanomdan kaynaklanan kanser de görülmektedir. Bunlar dışında dudak yapısına katılım gösteren bağ dokusunda, kaslarda ve damarlarda da çok nadir de olsa tümör meydana gelebilir.
Dudak Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Çoğu kanser türünde olduğu gibi dudak kanserine de neyin neden olduğu kesin olarak bilinememektedir. Genel olarak kanser hastalığı hücrelerin DNA yapılarında mutasyonların gerçekleşmesiyle oluşur. Hücrenin DNA’sı önemli bilgiler taşımakla beraber yönetimin de merkezidir. Hücrede genetiksel değişimlerin meydana gelmesiyle beraber kontrolsüz çoğalma ve hızlı büyüme gibi özellikler tetiklenir. Bu noktada istilacı bir yapı da kazanır. Hücrelerin zamanla birikmesiyle tümör oluşur ve sağlıklı dokulara saldırarak onları yok etmeyi amaçlar.
Güneş ışığına uzun süreli maruz kalınması dudak kanserine yakalanmada bir etkendir. Doğrudan ultraviyole ışınlara maruz kalan insanlarda dudak kanseri riskinin diğer bireylere göre yüksek olduğu söylenmektedir. Bunun dışında bronzlaşma amacıyla uygulanan solaryumda da dudak kanseri riskine dikkat edilmelidir.
Dudak Kanseri Nasıl Olur?
Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmak gibi bazı etkenlerle oluşan DNA mutasyonları sonucu olarak dudak kanserinin meydana geldiği düşünülmektedir. Kesin olarak sebebi bilinmese de düşünceler sağlıklı hücrelerde gerçekleşen mutasyonlar sonucu oluşur. Görülen bu DNA değişiklikleri sonucu hücreler kontrolsüz biçimde çoğalmaya başlar ve tümör halini alır.
Dudak Kanseri Risk Faktörleri
Dudak kanserinin risk faktörleri arasında sigara, çiğneme tütün, enfiye, puro ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı ve bu noktada aşırıya kaçılması; ten rengi olarak açık olmak, dudakların güneş ışığına oldukça fazla maruz kalması ve savunma sistemindeki dengesizlik ile güçsüz bağışıklık sistemi yer alabilir.
Dudak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Dudak kanserinin belirtileri arasında dudakta renk değişikliği, hafif kabartı, iyileşmeyen yaralar, dudakta ya da ağız etrafında ciltte karıncalanma, ağrı ya da hissizlik yer alabilir. Bu tarz bulgulara sahipseniz ve bu belirtiler uzun süredir devam etmekteyse mutlaka bir doktora görünmelisiniz.
Dudakta yer alan ve gözle görülebilir olarak birçok düzensizlik dudak kanseri oluşumunun göstergesi olabilmektedir. Dudaktaki kabuklanma, kaşıntı hissi oluşması ve dudak derisinin soyulmasıyla beraber kanama benzeri kırmızı lekelenmeler de dudak kanseri noktasında dikkat edilmesi gereken noktalardır. Dudaktaki kitleler ve siğil benzeri yapılar da harekete geçilmesi gerektiğini gösterebilir. Bazı noktalarda açık yaralar oluşabilir, uçuk görünümlü bu yapılar uçuktaki süreçte olduğu gibi kısa sürede iyileşemezler.
Dudak Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Dudak kanserinin tanısının konması ve belirli özelliklere dair bilgilere ulaşılması için bazı testler ve metotlar uygulanmaktadır.
Fizik Muayene
İlk olarak doktorunuza danıştığınız zaman fiziksel muayene öncelikli adım olacaktır. Bu aşamada dudak, yüz, ağız ve boyun alanları incelenerek kansere dair bir iz aranır. Bu noktada belirti ve bulguların tespiti ile farklı yöntemlere yönelinir.
Test Amaçlı Doku Örneği Almak
Şüpheli bölgeye dair saptamaların ve analizlerin yapılması için vücuttan doku örneği alınır. Bu işleme biyopsi adı verilir. Alınan örnekler patoloji laboratuvarlarına gönderilerek kanserin türüne, özelliklerine ve agresiflik seviyesine kadar birçok bilgiye ulaşılır.
Görüntüleme Yöntemleri
Görüntüleme yöntemleriyle beraber kansere dair özelliklere ulaşılır. Kanserin dudak dışında bir bölgeye sıçrayıp sıçramadığı da kontrol edilir. Bu metotlar arasında manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi ve pozitron emisyon tomografisi gibi görüntüleme yöntemleri yer almaktadır. Her görüntüleme yönteminin farklı detayları olmakla beraber asıl amaç tümöre ait saptamalarda bulunmaktır.
Dudak Kanseri Erken Teşhisi Mümkün Müdür?
Dudağınızda sebebini açıklayamadığınız, geçmeyen bir görüntü veya şişlik varlığında mutlaka Doktora başvurulması gerekmektedir.
Dudak Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dudak kanserinin tedavisinde cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve immünoterapi gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Cerrahi
Dudak kanseri hücrelerini ve çevresinde yer alan sağlıklı dokunun bir kısmını çıkarmak suretiyle uygulanan yönteme cerrahi ismi verilir. İşlem sonrası fonksiyonların devam edebileceği şekilde dudak onarılır. Bunun dışında iz kalmasını azaltabilecek teknikler de uygulanarak estetik görüntü korunmaya çalışılır.
Küçük çaplı kanserlerde kolaylıkla yapılabilen bu işlemde eğer kanser boyutu büyük ise işlemin uzman bir plastik ve rekonstrüktif cerrahisi tarafından yapılması daha sağlıklı olacaktır. Bölgeye vücudun farklı bir bölgesinden doku taşınması da gerçekleştirilebilir. Eğer boyunda yer alan lenf düğümlerine sıçrama oluşmuşsa cerrahi işlem sırasında bu yapılar da çıkarılabilir.
Radyoterapi
Kanserli hücreleri öldürmek için x ışını gibi yüksek enerjili ışınların tümör bölgesine hedeflenerek gönderilmesini kapsar. Işın tedavisi olarak da adlandırılan radyasyon tedavisi tek başına uygulanabildiği gibi cerrahi sonrasında da uygulanabilmektedir. Cerrahi geniş bir alana uygulanıp kozmetik açıdan sıkıntı doğuracaksa radyoterapi cerrahiye tercih edilebilir. Büyük tümör veya boyundaki lenf nodlarının tutulması durumunda cerrahi sonrası mutlaka radyoterapi de gerekeceğinden yan etkileri artırmama veya geniş bir cerrahi ile kozmetik görüntüyü bozmamak için direk radyoterapi ile birlikte eş zamanlı kemoterapi uygulanabilir. Skuamoz hücreli karsinom varlığında rutin olarak eş zamanlı sisplatin bazlı kemoterapiler de verilir. İmmünoterapi veya akıllı ilaçlar son yıllarda araştırılan tedavilerdir. Hangi tedavinin uygun olduğuna karar vermek için ideal olan gen testleri ile hastaya özel bir mutasyonun olup olmadığının araştırılması olacaktır.
Dudak Kanseri Ölümcül Müdür?
Özellikle erken dönemde farkedilen bir dudak kanseri radyoterapi veya cerrahi ile yani bölgesel tedaviler ile kolaylıkla iyileşebilmektedir. Ancak daha ileri evrelerde radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi tedavilerden birkaçını kullanmak gerekeceğinden hastanın yaşam kalitesi bozulabilmekte ve tedaviye yanıt azalabilmektedir. Bu sebeple dudaklarınızda bir değişiklik farkettiğinizde mutlaka çok gecikmeden Doktora başvurmak gerekmektedir.
Dudak Kanseri Nasıl Geçer?
Gözle görülen ve konuşma ve yemek yeme fonksiyonu sağlayan bir bölgede olduğu için iyileşme süreci biraz zorlayıcı olabilir. Ancak genel olarak tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu unutmamak gerekir. Tedavide de en önemli konu erken tanıdır.
Dudak Kanseri Korunma Yolları
Dudak kanseri riskine yakalanmamak için yaşamınızda bazı şeylere dikkat etmeniz gerekmektedir. Riski azaltmak için aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz.
Eğer tütün ve ürünlerini kullanıyorsanız bırakmanız tavsiye edilmektedir. Tütün kullanımı dudakta yer alan kansere sebebiyet veren mutasyonları tetiklemekle beraber sağlıklı hücrelerin tehlikeli kimyasallara maruz kalmasına yol açar.
Geleneksel olarak önerilen özellikle öğle vakitlerinde olabildiğince az güneşe maruz kalmaktır, ancak D vitaminini de en çok saat 12.00-14.00 arasında sentezlendiğini ve D vitaminin birçok koruyucu fonksiyonu olduğunu unutmayalım. Solaryum da yaydığı UV ışınlarından ötürü kanserli hücrelerin oluşmasını tetikleyebilir. Bu noktada solaryumdan uzak durmak faydalı bir seçenek olacaktır.
Not: Bu konuyla ilgili olarak Ağız Kanseri Nedir? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.