Pozitron Emisyon Tomografi – Bilgisayarlı Tomografi (PET-BT) PET-BT pozitron emisyon tomografi ve bilgisayarlı tomografinin birleşiminden oluşan bir görüntüleme tekniğidir. PET, vücuttaki fizyolojik ve fonksiyonel süreçlerin üç boyutlu görüntüsünü verir. PET çekilirken az miktarda radyoaktif madde damardan verilir ve kan dolaşımıyla tüm vücuda dağılır.
Bu şekilde, insan vücudundaki değişiklikler hücre düzeyinde gözlemlenebilir. Verilen radyoaktif madde floro deoksi glukoz (FDG) yani bir çeşit şeker molekülüdür. Bu molekül kanser hücreleri gibi vücutta hızlı çoğalan hücrelerde birikir. PET’ten elde edilen veri tek başına yeterli değildir. Kesitsel görüntü veren bilgisayarlı tomografi ile birlikte kullanıldığında değişiklikler çok daha erken evrede ve ayrıntılı olarak öğrenilebilir ve doğruluğu artar. PET’te kullanılan radyasyon miktarı çok azdır.
PET-BT veya tek başına BT istenildiğinde, hastalar zararlı olduğunu düşünüp tepki gösterebiliyorlar. Ama doğada bile az miktarda radyasyon bulunmaktadır ve sıfır radyasyonlu yaşam mümkün değildir. PET-BT çekilecek kişiye, başka bir sağlık problemi özellikle şeker hastalığı olup olmadığı sorulur.
Şeker hastalığı olan hastalarda görüntü kalitesi çok iyi olmayabilir; bu hastalarda vücuttaki şeker, dışarıdan enjekte edilen şeker molekülleriyle yarışa girer. İnsülin ya da ağızdan alınan şeker ilaçları dışındaki ilaçları kullanmaya devam edebilirler. Ayrıca çekimden altı saat önce bir şey yiyip içilmemesi söylenir. Radyoaktif maddenin damardan verilmesinden bir saat sonra idrar beklenir, ardından PET-BT’nin çekileceği cihazda hastanın hareketsiz kalması istenir. PET-BT genellikle kanser şüphesi veya tanısı alan hastalarda tercih edilen bir görüntüleme yöntemidir. Kanserin teşhis, evrelendirme ve tedaviye cevabının değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Işın tedavisinin doğru planlamasına katkı sağlar.
Işın veya ameliyat gibi tedavilerden sonra dokularda meydana gelen değişikliklerin, gerçek tümörden ayırt edilmesinde büyük önemi vardır. PET-BT, kanserli hastaya doğru tedaviyi belirlemede ve gereksiz ameliyatları engellemede çok faydalıdır. Yapılan çalışmalar, PET-BT’nin %25-60 oranında evreyi değiştirdiğini ve hastaların tedavilerinin daha doğru yönlendirdiğini gösteriyor. Hemen her kanserde PET-BT kullanılabilir. Özellikle akciğer ve lenfomalarda %100’e yakın doğru tanısal sonuç verebilir. Meme, pankreas, baş-boyun kanserleri, mide ve yemek borusu gibi sindirim sistemine ait kanserlerde de doğruluk oranı çok yüksektir. Beyin fonksiyonu için gerekli olan adenozintrifosfat (ATP) ihtiyacının yaklaşık %95 kadarı glukoz metabolizmasından sağlanır. Bu yüzden fizyolojik şartlarda da beyin çok fazla FDG tuttuğu için beyin tümörlerinde FDG kullanımı çok tercih edilmez.