Radyasyon Onkolojisi: Radyoterapi Nedir ?
Radyasyon, dalgalar ya da parçacıklar tarafından taşınan özel bir enerji türüdür. Özel cihazlarca üretilebilir ya da radyoaktif olarak adlandırılan maddeler tarafından salınabilir. Radyasyonu hastalıklı organa yönlendirebilmek için özel cihazlara gereksinim vardır. Bu şekilde, yüksek dozdaki radyasyon enerjisinin tedavi amacı ile kullanılmasına “radyoterapi” ya da “ışın tedavisi” adı verilir. Radyasyon tedavisi uygulaması ağrısız ve acısız bir işlemdir. Yüksek dozdaki radyasyon hücreleri öldürebilir veya bölünüp çoğalmalarını engelleyebilir.
Radyasyon tedavisinde normal hücreler de etkilenebilir ancak kanser hücreleri normal hücrelere göre çok daha hızlı bölünüp çoğaldığından radyoterapi kanser hücreleri üzerinde normal hücrelerden daha etkili olmaktadır. Ayrıca normal hücrelerin toparlanıp eski haline gelmeleri kanser hücrelerine göre çok daha kolay ve hızlı olmaktadır. “Planlama” denilen aşamada, doktorlar, hastalıklı dokuların en fazla, normal dokuların ise en az radyasyona maruz kalması için gerekli çizimleri yaparak tedaviyi yönlendirmektedir. Radyoterapi Ne Zaman, Nerede Kullanılır?
Vücudun hemen hemen her bölgesindeki bir çok kanser tipinde radyoterapi kullanılmaktadır. Kanser hastalarının yarıdan fazlasında cerrahi ve ilaç tedavisi gibi tedavilere ek olarak radyoterapi de uygulanmaktadır. Bazı kanser tiplerinde radyoterapi tek tedavi yöntemidir.
Radyoterapi bazen cerrahi öncesinde tümörü küçültme amacı ile verilmektedir. Bazı tümörlerde ise cerrahi sonrasında kalmış olabilecek kanser hücrelerini temizleme amacı ile uygulanır. Cerrahi esnasında radyoterapinin uygulandığı yöntemler de vardır. Cerrahi olmadan radyoterapi ve kemoterapinin direkt uygulandığı kanser türleri de olabilir. Hazırlık Seansı Tedaviye başlamadan önce, bilgisayarlı planlama tomografisi ile birlikte hazırlık seansı yapılır. Amaç tedaviyi kişiye özel kılmak ve kanserin türüne ve yaygınlığına göre seçilmesi gereken ışınlama tekniğini belirlemektir. Öncelikle radyoterapi seansları sırasında cihazın içindeki yatış pozisyonunuz belirlenir, daha sonra bu pozisyonda bilgisayarlı tomografi çekilir.
Tedavi planını bilgisayarlı tomografi ile yaparak tümörlü ve/veya tümörün yayılımı için en riskli bölgelerin belirlenmesinin yanısıra korunması gereken normal dokuların da tespiti yapılır. Bu esnada da deri üzerinde işaretlemeler yapılarak bir radyoterapi seansından diğerine hedef hacmin aynı şartlarda ışınlanması sağlanmaktadır. Radyoterapi seanslarında tanımlanan dozun en hassas şekilde verilip ışınların vücutta doğru yere ulaşması, tedavi boyunca hasta pozisyonunun bozulmayıp her tedavide aynı pozisyonun sağlanması ve hastanın rahatının en iyi şekilde sağlanması için ortamın hareketsiz hale getirilmesi önemlidir. “İmmobolizasyon” dediğimiz bu işlemde bazı aksesuarlar kullanılabilir. Hazırlık seansı bitiminden sonra tedavinizin gün ve saatleri tarafınıza bildirilecektir. Hazırlık seansı ile ilk tedavi arasında birkaç günlük süre Radyasyon Onkoloğu liderliğinde Radyoterapi ekibinin tedaviyi size ve hastalığınıza özel en iyi şekilde hazırlığını yapıp en üst düzeyde sonuç almak için gereklidir.